مسجدی تاریخی و نقلی در یزد که تابستان خانه ای روی پشت بام دارد - تا بینهایت

هر روز که در بافت تاریخی و زیبای شهر یزد قدم می زنم، گذرم به زیر ساباطی در این بافت می افتد که یکی از دیوارهایش مشبک و حفره حفره است؛ این حفره ها در واقع نورگیرهای مسجدی تاریخی هستند اما مدتهاست که این نورگیرها خاموش هستند و پشت این نورگیرها را با دیوار پوشانده اند.

در کنار نورگیرها تعدادی در کوچک سبز رنگ با فاصله از هم قرار گرفته اند که توجه رهگذران را به خود جلب می نمایند، درهایی که تابلوی مجاور آن از بودن یک مسجد پشت این نورگیرها حکایت دارد.

اما قبلا هر زمان که برای تماشا مسجد مراجعه کردیم، در مسجد با یک قفل نسبتا درشت بسته بود و گمان می بردیم سالهاست که این مسجد بسته است، نام مسجد همنام یکی از اقوام تاجر مهاجر به یزد که همان عرب ها هستند، بود و همین مساله منجر شد تا آن را پیگیری کنیم.

مسجد عرب یکی از مساجد تاریخی در محدوده بافت جهانی یزد است که مسجد نقلی متعلق به دوران قاجار، با معماری ایرانی اسلامی ساخته شده و با زیلوهایی که به قدمت مسجد سن و سال دارند و بر روی آنها نام وقف نماینده و زمان وقف هم بافته شده، مفروش شده و روی آن را با قالی های سرخ یزدی پوشانده اند.

مسجد دارای محرابی زیبا با گچکاری های زیبایی است که البته دارای کتیبه ای هم بوده که متاسفانه در سالهای گذشته به سرقت رفته است.

عباس آقای حق جو، از بومیان محله و خادم مسجد نقلی و زیبای عرب است که برای باز کردن در مسجد و نشان دادن آن به ما در محل حاضر شده است. وی در مورد سوال ما که چرا این مسجد در بیشتر مواقع بسته است، می گوید: مسجد را نماز صبح تا نماز صبح می گشایند و در مابقی موعدها بسته است اما آنطور نیست که کاملا مانند بعضی از دیگر مساجد بسته شده باشد.

وی به دزدیده شدن کتیبه مسجد اشاره می نماید و در مورد مسائل امروز این مسجد زیبا می گوید: مسجد ما سرویس بهداشتی ندارد یعنی بخشی که امروز از ان به نام بارانداز یاد می گردد، برخوردار بوده و پایابی که نیازمند بهسازی و بازسازی است اما شاکله مسجد به اهتمام اداره کل میراث فرهنگی بازسازی شده است.

عباس آقا ما را به پشت بام مسجد که به بافت تاریخی اشراف دارد، می برد و با اشاره به نورگیر مسجد می گوید: تمام شیشه های رنگی این نورگیر همگی قدیمی هستند و در گذشته نور مسجد را تامین می کردند.

وی در مورد پشت بام متفاوت مسجد می گوید: این پشت بام که مانند صحن مسجد جامع ساخته شده و بخشی از آن بالاتر و بخشی پایینتر است در حقیقت تابستان خانه مسجد بشمار می رود که در گذشته در قسمت پایینی نمازگزاران مرد و در قسمت بالاتر نمازگزاران زن نماز جماعت می خواندند.

پنجره های پایینی مسجد که رو به کوچه هستند در واقع نورگیرهایی گین هستند که از داخل مسجد پوشیده شده اند، اقای بهجو در این باره هم می گوید: این نورگیرها امکان سرقت را بالا برده بودند و به همین علت آنها را از داخل با آجر پوشاندیم.

البته عباس آقا یادآوری می نماید که این مسجد بخشی از خانه یک تاجار به نام محمد علی عرب در زمان قاجار بوده بطوریکه مسجد به نام وی و برای وی ساخته شده است که خانه او هم در مجاورت همین مسجد قرار گرفته است.

در مورد مشکل سرویس بهداشتی مسجد از علی پورسلمان، معاون سرمایه گذاری اداره کل اوقاف رفتیم. وی در مورد این مسجد که بخش سرویس بهداشتی آن سالهاست راکد است، اظهار می نماید: به محض جذب اعتباری برای مساجد به این بنا هم اختصاص خواهیم داد.

وی با بیان اینکه این مسجد عایدیی ندارد، تصریح می نماید: از آنجایی که مسجد عایدی ندارد، باید منتظر تامین اعتبار برای مسجد باشیم و این مسئله مستلزم مشخص اعتبارات دولت نو است.