از بیلبوردهای تهران تا ترفندهای جذب مخاطب در کره - تا بینهایت

این شاعر و ناشر در گفت وگو با خبرنگاران درباره شرایط تبلیغ کتاب و کتابخوانی در رسانه ها و فضای شهری اظهار کرد: در واقع، بحث فروش کتاب به زنجیره فراوری آن برمی گردد. مسئله ما در حال حاضر فقط این نیست که چطور تبلیغ کنیم و کتابی را بفروشیم. ما باید کل مجموعه فراوری، خلق و انتشار کتاب را ببینیم و در واقع بعد از آن، مسئله توزیع و تبلیغ کتاب را هم در آن بگنجانیم چون این ها به هم ربط دارد و همه در اقتصاد ریشه دارد.

او اضافه کرد: این که با توجه به تورم و افزایش ناگهانی قیمت کاغذ در سال های اخیر و به طور کلی، فرایند مالی فراوری کتاب هزینه بر شده، مسئله مهمی است و قیمت تمام شده کتاب را آن قدر بالا برده که فروش آن را هم سخت نموده است. البته من نمی خواهم به آن بحث های دو دهه قبل برگردم که می گفتند مردم برای پیتزا پول می دهند اما کتاب نمی خرند. این بحث ها دیگر کهنه شده و برای نشر ما کارایی ندارد. ما امروزه با رشد محصولات دیجیتالی و بیشتر پرسه زدن مردم در اینترنت مواجهیم؛ این یک مسئله جهانی است و ایران هم از آن مستثنی نیست. اما آن چه به ما ربط دارد، نحوه عرضه کتاب در محیط های دیجیتال و دیگری در محیط های فیزیکی است.

ندایی بعلاوه با اشاره به این که در سال های اخیر شاهد تعطیلی و بعضا رشد کتابفروشی ها بوده ایم، بیان نمود: کتابفروشی هایی که پشتوانه مالی قوی داشته اند، توانسته اند باقی بمانند یا این که رشد نمایند ولی به هر حال، کتابفروشی های قدیمی که حتی ارزش تاریخی هم داشتند، نتوانستند دوام بیاورند و تعطیل شدند و این نشان می دهد که به هر حال، به غیر از تورم و مسائل مالی ضروری است چقدر خودمان را با دنیای اینترنت هماهنگ کنیم و محصولات مان را در دنیای اینترنت عرضه و تبلیغ کنیم.

او در ادامه به اینفلوئنسرها به عنوان یکی از ظرفیت هایی که برای تقویت فروش و عرضه کتاب ایجاد شده، اشاره نمود و گفت: نمی توان آن ها را نادیده گرفت. اخیرا اینفلوئنسرهایی برای کتاب هم پدید آمدند و این خیلی عالی است که کتاب هایی را که می خوانند تبلیغ می نمایند.

این روزنامه نگار ادامه داد: اما در خصوص تبلیغ کتاب های الکترونیک، مسئله ای وجود دارد که تا زمانی که قانون حق امتیاز اجرا نگردد، حل نمی گردد چون قانون حق امتیاز با اقتصاد کتاب های دیجیتالی رابطه مستقیمی دارد. اگر مولف یا ناشر تحت حمایت قانون حق امتیاز نباشد، کتاب ها خیلی راحت پی دی اف می شوند، قفل ها شکسته و در فضای مجازی به طور رایگان عرضه می شوند. این جاست که فقط باید بر روی اخلاق مخاطب کار گردد؛ بخشی از این هم مربوط به قانون حق امتیاز است که یک نهاد صنفی قوی برای نشر و اهل قلم باید این قضیه را پیگیری کند. مخاطب باید شرعی و درست بودن فایل الکترونیکی صوتی را که دانلود می نماید، در نظر بگیرد. اما روی این ها کار نمی گردد، هر چقدر هم بگوییم، عده ای توجیه مالی دارند.

پونه ندایی سپس به تبلیغ محیطی کتاب در هفته کتاب اشاره و اظهار کرد: اخیرا بیلبوردهایی برای هفته کتاب از نویسندگان شناخته شده و ناشناخته در شهر نصب شدند، اما این ها چهره های سینمایی نبودند که مخاطب را میخ کوب نمایند، خصوصا وقتی در اتوبان ماشین ها به سرعت رد می شوند. من کارایی این تبلیغ را خیلی متوجه نشدم. دست اندرکاران شاید بتوانند اندازه تاثیرگذاری این تبلیغات شهری را اعلام نمایند. حتی یکی از نویسندگان خانم می گفت اصلا خبر نداشته که چهره اش را روی بیلبورد گذاشته اند.

مدیر نشر امرود با بیان این که تبلیغات رادیویی و تلویزیونی هم موثر است، گفت: نحوه این تبلیغ جای بحث دارد که چه کتاب هایی به رادیو و تلویزیون راه پیدا می نمایند و اجازه و مجال دیده شدن دارند. من فکر می کنم مردمی ترین و در دسترس ترین روش، یاری گرفتن از اینفلوئنسرها است.

ندایی در ادامه به قیاس نحوه عرضه و تبلیغ کتاب در کشورهای دیگر نسبت به ایران پرداخت و با تمرکز بر شیوه عرضه کتاب در کره جنوبی اظهار کرد: من به واسطه سفرهای فرهنگی متعددی که به کشور کره جنوبی داشته ام و کتاب هایی هم از آن ها ترجمه نموده و سفرنامه هم نوشته و با نهادهای فرهنگی نشرشان ارتباط داشته ام، اخیرا مطلبی می خواندم که ببینم سیاست های دولت کره جنوبی به عنوان نمونه یک کشور آسیایی پیروز که می تواند با اشتراکات فرهنگی که با کشورهای دیگر دارد، برای ما مفید باشد؛ در کره 65 درصد کتاب هایی که منتشر می شوند، مربوط به حوزه کتاب کودک هستند و این نشان می دهد که آموزش کودک برای آن ها خیلی مهم است و حتی همه خانواده ها غالب درآمدشان را صرف آموزش بچه ها می نمایند. آن ها برای بچه ها روش های تبلیغ زیادی دارند، به وسیله کارتون ها و انیمیشن هایی که خیلی پیروز هستند، به راحتی کتاب کودک را تبلیغ می نمایند.

این شاعر بعلاوه گفت: بنیاد کره جنوبی که یک نهاد دولتی است، اسپانسر بزرگی برای فراوری کتاب در داخل این کشور است و هزینه های مربوط به محققین و مولفین را می دهد و در زمینه بین المللی هم خیلی فعالیت دارد؛ کتاب، ادبیات و فرهنگ کره را به زبان های دیگر ترجمه می نماید. هر کس آزاد است ترجمه کند و این ها هم حمایتی هایی را انجام می دهند. چون این بنیاد متمرکز است بر فرهنگ کره، هزینه و بودجه مشخصی برای تبلیغ فرهنگ کره دارد که شامل کتاب هم می گردد.

پونه ندایی در ادامه درباره یکی از کتابفروشی های زنجیره ای کره جنوبی بیان نمود: Kyobo، معروف ترین کتابفروشی زنجیره ای این کشور است که من در روزهای تعطیل شاهد سیل خریداران بوده ام. این کتابفروشی طوری تعبیه شده که مثل هتل است. بعلاوه در آن جا بخش های سرگرم نماینده ای برای بچه ها وجود دارد. در میان قفسه های کتاب جایگاه هایی است که هر کس بخواهد می تواند ساعت ها کتاب ها را بخواند. حتی از خارج از کشور هم می گردد کتاب ها را سفارش داد. و همه این ها برای جذب مخاطب و تبلیغ کتاب - به عنوان یک کالای دل انگیز - تاثیر دارد. ما باید احساس خوبی نسبت به چیزی که می خریم، داشته باشیم.

او سپس با اشاره به این که کره ای ها هم به مدل های پیروز تبلیغ کتاب در اروپا و امریکا نگاه کردند، گفت: مثلا کمپین های فروش محلی کتاب در اروپا وجود دارد، نمونه های آن نمایشگاه های استانی کتاب در کشور ما است. می گردد این ها را بیشتر آنالیز کرد. یکی دیگر از کارهایی که دولت کره در سال 2000 انجام داد، تاسیس شهر کتاب paju بود. چون اجاره بها در این شهر نسبت به سئول کمتر است، مکان هایی با قیمت پایین به ناشران داده شده. تماشا این شهر به عنوان یک سفر خارج از شهر این قدر جذابیت دارد که فکر نمی کنید فقط برای کتاب این همه راه را رفته اید.

ندایی در سرانجام اظهار کرد: هر سال در کره فروش کتاب سه تا چهاردرصد افت پیدا می نماید، و این هم به خاطر اینترنت است. این را هم باید در نظر گرفت که دولت کره قوانینی را وضع نموده تا قیمت کتاب ثابت بماند. چون فروش آنلاین کتاب در کره خیلی بالا است. دولت کره حتی با توجه به فروش بالای کتاب روز ملی کتابفروشی را مشخص نموده که 9 نوامبر است. در این روز ملی می خواهند به کتابفروشی های فیزیکی اهمیت بدهند و از نویسندگان و کتابفروشی های برجسته تجلیل نمایند. البته فروش اینترنتی بالا در این کشور باعث رقابت کتابفروشی های فیزیکی شده تا خودشان را بهبود دهند.