حضور ایتالیا در ایران ارزآوری خوبی داشت، نمی توان به سئول بازگشت، برگزاری نمایشگاه در مصلا مزاحم همسایگان است - تا بینهایت

برای دیدن شاهکارهای تاریخ اروپا با تور ایتالیا همراه شوید و از شهرهای زیبای رم، فلورانس و ونیز شهر روی آب دیدن کنید و بنای کولوسئوم را ببینید.

امیرمسعود شهرام نیا قائم مقام نمایشگاه کتاب تهران در جمع خبرنگاران در پاسخ به پرسش خبرنگاران مبنی بر فعالیت این دوره نمایشگاه در بخش بین الملل گفت: زمانی که من به نمایشگاه کتاب تهران آمدم، احساس کردم که بعد بین المللی نمایشگاه کتاب تهران کمرنگ شده است و جا دارد که این وجه پررنگ تر گردد. حضور من با یک اتفاق دیگر نیز همزمان شده بود و آن قطع شدن یارانه خرید کتاب خارجی به صورت مستقل بود، می دانید که آخرین نمایشگاهی که یارانه مستقیم کتاب خارجی داشت؛ نمایشگاه بیست و ششم بود؛ که با تحریم های بانکی روبرو شدیم، در نتیجه با تاخیر تسویه حساب شد.

وی ادامه داد: قطع یارانه مستقبم کتاب خارجی موجب شد که عملا انگیزه ناشران خارجی کم گردد؛ از طرف دیگر تقریباَ آن بعد نمایشگاهی نمایشگاه کتاب تهران، در بحث بین الملل به فراموشی سپرده شده بود، بنابراین ما چند اقدام را شروع کردیم؛ اولین اقدام بحث مهمان ویژه بود؛ که البته این اقدام خلاقیتی نداشت همه نمایشگاه های بزرگ جهان یک کشور را هرسال به عنوان مهنمان ویژه انتخاب می نمایند.

شهرام نیا توضیح داد: طبیعتا جا داشت که ما هم در ایران این مسئله را شروع کنیم؛ اولین مهمان ما افغانستان شد، چون تجربه اول بود محدودیت ها و سختی هایی داشت؛ با تاخیر شروع شد؛ اما تحربه بدی نبود، برای ما درآمد مالی نداشت، یک مقدار به اعتماد بیشتر یاری کرد؛ مثلا همین که سال جاری می بینید، چند ناشر از افغانستان آمده اند و تعاملاتی شکل گرفته است، به خاطر همان اتفاق مهمان ویژه است.

وی ادامه داد: سال دوم عمان مهمان ویژه بود از نظر مالی، در خصوص افغانستان ما همه خرج را خودمان انجام دادیم؛ اما در خصوص عمان تقریبا هزینه ای نکردیم. ولی ابن اتفاق به گسترش روابط فرهنگی ایران و عمان یاری کرد؛ اگر چه در خصوص عمان چون صنعت نشر گسترده ای ندارد ، تعاملات در حوزه نشر چندان گسترده نبود؛ ولی به رویداد های فرهنگی دو طرف یاری کرد؛ در این چند سال ایران در نمایشگاه های عمان حضور دارد، در بحث توزیع کتاب های ایرانی در بازار کتاب عمان رایزنی هایی انجام شد.

شهرام نیا اضافه کرد: سال گذشته که روسیه مهمان ویژه بود، باز چند قدمی جلوتر رفتیم. تیم خوبی از نویسندگان روسی، ناشران روسی و مدیران فرهنگی روسیه آمدند؛ چند تفاهم خوب بین مجموعه های فرهنگی دو طرف شکل گرفت؛ تعیینا کتابخانه بیبوگلوبوس روسیه و شهر کتاب با هم وارد تعامل شدند هم چنین برای ترجمه آثار روسی به دو طرف توافق هایی انجام شد؛ رویدادها و نشست های متعددی در روسیه و تهران شکل گرفت.

وی گفت: در خصوص ایتالیا که سال جاری مهمان ویژه شد؛ هم وزن و قد مهمان به لحاظ ارزش و اهمیت صنعت نشر بسیار مهم است ، ایتالیا کشوری است که در همه جای جهان حرف برای گفتن دارد ؛ ادببات ایتالیایی ادبیات بسیار غنی است؛ حضور ایتالیا یه عنوان مهمان ویژه برکت ها و فوایدهای زیادی داشت که البته برای این اتفاق در دو کشور زحمت زیادی کشیده شد. تا به امروز حدود 11 برنامه در ایتالیا و تهران برگزار گردیده است؛ که این برنامه ها تا قبل از برگزاری نمایشگاه بوده است.هم چنین بر اساس تفاهم نامه رفت و برگشتی نمایشگاهی ما موضوع مهمان ویژه شدن در بولونیا را برای سال 2020 دنبال می کنیم.

رئیس موسسه نمایشگاه های فرهنگی اضافه کرد: تعداد نویسنده ها و اصحاب قلم ایتالیایی که به تهران آمدند، تعدادد قابل توحهی است.گفتگوهای خوبی بین معاون وزیر فرهنگ ما و معاون وزیر فرهنگ ایتالیا انجام شد؛ تفاهم نامه های خوبی برای ترجمه آثار دو طرف انجام شد؛ یکی دیگراز اتفاق های خوب حضور رئیس بخش تصویرگران نمایشگاه بلونیا است، وی رئیس مسابقه تصویرگری کتاب بلونیا است و اشنایی خوبی با تصویرگری ایرانی دارد. حضور وی در ایران و انتقال تحریه تصویرگری ایتالیا به تصویرگران ما یاری خوبی به تصویرگران ایرانی است.

وی از انجام تفاهم نامه هایی خوب میان ایرانی ها و ایتالیایی ها اطلاع داد و گفت: برای نمونه شهر کتاب یک تفاهم نامه خوب با مجموعه زنجیره ای فروشگاه کتاب در ایتالیا بسته است. قرار شده است، آثار ایرانی و ایتالیایی چه به زبان فارسی و چه ترجمه در دو فروشگاه عرضه گردد. هم چنین درباره ترجمه و انتشار چند اثر ادبی برجسته، در قالب حمایت هایی که دو طرف انجام دهند، نیز به تفاهم نامه هایی رسیده ایم که کلیات تعیین شده است و جزئیات در ملاقات نمایندگان دو طرف تعیین خواهد شد.

شهرام نیا با اشاره به دیگر تفاهم هایی که با مهمان ویژه شده است، گفت: همکاری های فرهنگی مختلفی از برگزاری هفته فرهنگی تبادل ناشران و نویسندگان، به این معنا که تورهایی از نویسندگان ایرانی بتوانند به اینالیا بروند؛ خصوصاً با تاکید بر نمایشگاه کتاب بلونیا و تورهایی هم از اینالیا به اینجا بیایند. در مجموع باید گفت ، حضور ایتالیا در تهران برای ما آورده های خوبی داشته است.

وی با اشاره به نخستین تجربه پذیرش شهر مهمان در نمایشگاه کتاب تهران نیز گفت: شهر مهمان سال جاری با استانبول شروع شد؛ سال گذشته دوشنبه را هم دعوت کردیم و عملا فقط یک هیئت آمدند و نتوانستیم برایشان غرفه داشته باشیم. اما سال جاری در خصوص استانبول اتفاق بهتری افتاد؛ غرفه بزرگی را اجاره کردند و در نمایشگاه حضور دارند؛ نشست هایی خوبی برگزار گردید، با سفیر صحبتی داشتیم درباره تبادل غرفه در نمایشگاه استانبول و نمایشگاه کتاب تهران.

رئیس موسسه نمایشگاه های فرهنگی با اشاره به بورسیه ها نیز گفت: یک تحربه دیگر را در نمایشگاه کتاب تهران سال جاری در بخش بین الملل شروع کردیم و آن بحث بورسیه های نمایشگاه است.اگر بخواهیم کتاب ایرانی در بازار جهانی عرضه گردد باید چهره ها و موسساتی که علاقه مند به ایران هستند را شناسایی و به حمایت کنیم؛ طرح گرنت از سال گذشته شروع شده و اکنون آرام آرام دارد جای خود را باز می نماید؛ طرح تاپ را هم سازمان فرهنگ و ارتباطات شروع نموده است؛ این داستان بورسیه برنامه ای است برای حمایت از نویسندگان، مترجمان، ناشران و آژانس های ادبی که نسبت به انتشار آثار ایرانی در کشورهای مختلف اقدام می نمایند.

وی از حضور یک ناشر برجسته شیعه مصری و یک ایران شناس اتریشی در نمایشگاه کتاب اطلاع داد و گفت: هم چنین برای اولین بار از فرانسه رئیس بنیاد کتاب فرانسه که چهره مهمی هم است آمده،است، که حضورش مهم است. وقتی که از فرانسه خرف می زنیم فقط منوظ به کشور فرانسه نیست، بلکه بخش زیادی از افریقا، که محاطبان انقلاب اسلامی هستند، زبانشان فرانسه است و راه ورود ما به این کشورها از فرانسه است.

شهرام نیا با اشاره به پیشرفت هایی که ایران در حضورهای بین المللی نشر داشته است، گفت: ما در بازار جهانی کتاب خصور چندانی نداریم، یک دلیلش این بوده که حضورمان در نمایشگاه های کتاب در گذشته کم رنگ بوده است، دلیل بعدی این بود که به کنوانسیون برن نپیوستیم. اما دلیل سومی هم وچود دارد و آن بی انگیزه بودن ناشران برای این کار است.

وی در پاسخ به اینکه بزرگترین نقطه ضعف تشکل ها در جریان واسپاری امور نمایشگاه چه بوده است؟ گفت: واقعیت این است که امروز یک تشکل منسجم و سراسری و یگانه که بتواند صدای واحد نشر باشد در کشور نداریم و همین مسئله کمی کار را هم برای ما و هم برای خودشان سخت می نماید؛ از این رو تصور می کنم که باید به تشکل ها یاری کرد. البته منظور این نیست که ما به جای آنها فکر نموده و تصمیم بگیریم بلکه باید امکاناتی که احتیاج دارند را در اختیارشان بگذرایم. اگر یک تشکل سراسری، منسجم و هماهنگی شکل بگیرد که در عین حال دموکراسی هم داشته باشد، یعنی صدای این تشکل برآیند صدای همه ناشران کشور باشد و تشکل های دیگری مقابل آن نایستند و همچنین آفت هایی که به طور طبیعی در تشکل ها شکل می گیرد؛ مانند ترجیح دادن منافع شخصی به منافع تشکل و یا بی توجهی به خواسته های اصناف و یا سیاسی شدن صنف را نداشته باشد؛ بسیاری از مسائل حل می گردد.

شهرام نیا گفت: متاسفانه مسئله ای که الان داریم این است که هنوز تشکل های صنف نشر چند پاره هستند و چندصدایی زیاد در آن وجود دارد و اگر بتوانند از تجربه سال جاری استفاده نمایند و یک صداتر و منسجم تر شوند، این قابلیت را دارند که امور مختلف نمایشگاه کتاب و همچنین امور دیگر را خودشان انجام دهند. به نظرم اینکه بگوییم صنوف تنها امور نمایشگاه کتاب را در دست بگیرند، درست نیست؛ چرا که اقدامات بسیاری در حوزه کتاب در طول سال برگزار می گردد؛ از قبیل نمایشگاه ها، جشنواره ها و چاپ کتاب که باید همگی آنها در اختیار صنوف قرار بگیرد؛ چرا که به نظرم دلیلی ندارد بخش دولتی در حوزه چاپ کتاب وارد گردد و باید این مسئله به بخش خصوصی واگذار گردد و بخش زیادی که اکنون توسط دولت انجام می گردد هم باید به بخش خصوصی واگذار گردد. در حقیقت ما باید همان هزینه هایی که برای چاپ کتاب، توزیع کتاب و ایجاد شبکه کتابفروشی صرف می کنیم را به صنف بدهیم تا آنها کار را انجام دهند؛ البته صنف به معنی که عنوان کردم نه تنها یک گروه محدود.

وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به مسائل پیش آمده در نمایشگاه کتاب چه میزان احتمال جابه جایی نمایشگاه وجود دارد؟ گفت: دربحث بازگشت به سئول محل دائمی نمایشگاه ها دو اشکال جدی وجود دارد، اول اینکه نمایشگاه امروز به حدی بزرگ شده که دیگر در سئول نمی توان آن را برگزار کرد. شورای سیاست گذاری نمایشگاه در سال 94 و بیست و هشتمین دوره نمایشگاه کتاب ما را موظف کرد تا درباره مناسبت ترین مکان نمایشگاه تحقیق کنیم. آن موقع به سئول رفتیم و متوجه شدیم که 55 هزار تا 60 هزار مترمربع از نمایشگاه سئول میتواند به برگزاری نمایشگاه کتاب اختصاص پیدا کند. ولی اکنون در شهر آفتاب 135 هزار مترمربع در اختیار نمایشگاه کتاب قرار گرفته است. از این رو برای بازگشت به سئول باید بخش هایی را حذف کنیم. همچنین در سئول امکان برپایی چادر وجود ندارد و برگزاری نمایشگاه کتاب با برگزاری نمایشگاه نفت در سئول همزمان است.

قائم مقام نمایشگاه ادامه داد: یکی دیگر از مسائل برگزاری نمایشگاه کتاب در سئول، بحث بار ترافیکی است و معمولا شورای تامین استان و نهادهای بالاتر که در این زمینه تصمیم گیرنده هستند با برگزاری نمایشگاه های بزرگ مخالف هستند و عدم برگزاری نمایشگاه های بزرگ در سئول هم در شورای تامین استان و هم در شورای شهر تصویب شده است و نمایشگاه خودرو نیز چندین سال به همین دلیل در سئول برگزار نشده است. پس سئول با شرایط فعلی امکان برگزاری نمایشگاه کتاب را ندارد؛ البته اگر شهرداری آینده و شورای شهر کوشش نمایند که امکاناتی مانند متروی این محوطه و باندهای اتوبانی را راه اندازی نمایند، شاید بتواند گزینه خوبی باشد، با این حال بعید است که سئول برای سال آینده آماده گردد و فعلا امکان بازگشت به آنجا نیست.

وی اضافه کرد: درباره مصلی هم اتفاقات خوبی اتفاق افتاده است؛ رواق شرقی و غربی مصلی افتتاح شده و فضا گسترش یافته است و ابنیه مصلی مسائل شهر آفتاب را از لحاظ بارندگی ندارد، ولی در عین حال مصلی هم مشکل ترافیک و مزاحمت برای همسایگان را دارد و با توجه به بارندگی اخیر در شهر آفتاب که نشان داد؛ ابنیه از لحاظ ساختاری مشکل دارد و همچنین بعد مسافت هم در این مکان مطرح است، زمزمه هایی برای بازگشت به مصلی مطرح شده است، ولی تصمیم گیری بر عهده شورای سیاست گذاری است و قطعا تنها به این یک عامل نیز اکتفا نمی گردد.

شهرام نیا گفت: معتقدم در این خصوص نباید عجولانه قضاوت یا تصمیم گیری کرد و باید مسئله را آنالیز کرد. اتفاقی که سال جاری در شهر آفتاب رخ داد، موجب طرح بازگشت به مصلی شده است. البته از نزدیک شاهد بودم که در چند ماه گذشته همه دستگاه هایی که در این زمینه یاری می کردند، به قدری زحمت کشیدند و کوشش کردند تا نمایشگاه آماده گردد که هر چه از آن بگوییم کم گفته ایم.

وی اضافه کرد: شهرداری تهران در آماده سازی نمایشگاه خیلی کوشش کرد و معاون خدمات شهری شهرداری تهران واقعا در 2 و 3 ماه گذشته شبانه روزی پای کار بود و همه خواسته های ما را با سرعت پیگیری می کرد و همین که همه دوستان پای کار بودند، ارزشمند است ولی مسائلی هم وجود داشت که بعضی به خاطر پیش بینی های غلط بود. نباید فراموش کنیم که در فضای باز مانند شهر آفتاب وقتی سازه موقت تعبیه می گردد، قطعا با باران و طوفان با آن شدت مسائلی ایجاد می شد و ویژگی سازه موقت همین است. البته ما پیش از شروع نمایشگاه پیشنهاداتی را مطرح کردیم و عنوان کردیم که سازه های موقت را اصلاح نمایند و از روکش هایی استفاده نمایند که باران کمتر نفوذ کند ولی چون هزینه سنگینی داشت شهرداری قبول نکرد و این مشکل ایجاد شد. البته ایراد اصلی تر در بخش ساختمان بود که نمی دانم چرا در سالن ملل باید بر اثر بارندگی شاهد آن اتفاقات باشیم.