هویت و تاریخ تعلیم و تربیت کشور ما در دارالفنون تجلی پیدا می&zwnjکند - تا بینهایت

مدرسه تاریخی دارالفنون که سرآغازی بر آموزش و پرورش مدرن در ایران به شمار می رود امروز 170 سال بعد از پایه گذاری به دست امیرکبیر، بزرگمرد تاریخ معاصر کشور، پس از طی فراز و نشیب های بسیار به نظام تعلیم و تربیت بازگردانده شده و اداره این یادگار گرانسنگ فرهنگ ایران زمین به وزارت آموزش و پرورش واگذار شده است تا به عنوان گنجینه تاریخ تعلیم و تربیت کشور مورد بهره برداری قرار گیرد. در طرح توسعه دارالفنون کارکردهای متنوع دیگری نیز برای این اثر تاریخی پیش بینی شده است که جزئیات آن را در گفت وگو با مسعود بهرامی رئیس مدرسه تاریخی دارالفنون می خوانید.

این گفت وگو در دو بخش تنظیم شده است که بخش نخست آن به توضیح گذشته و شرایط امروز دارالفنون اختصاص یافته و منتشر شده است. در بخش دوم به برنامه های آینده این مرکز علمی فرهنگی پرداخته ایم که توضیح آن را در ادامه می خوانید:

در طرح ارتقای دارالفنون برنامه هایی برای بازگرداندن این مدرسه به جایگاه رفیع تاریخی آن درنظر گرفته شده است. لطفا درباره این برنامه ها توضیح دهید.

طی روزهای اخیر ما میزبان نشستی با حضور مدیران بلند پایه سازمان پژوهش و برنامه ریزی و نیز هیئت مدیره این سازمان بودیم که طی آن برنامه هایی برای آینده دارالفنون طراحی شده که به زودی برای اجرا به دارالفنون ابلاغ خواهد شد این برنامه ها قرار است در سه فاز مورد بررسی و به روزرسانی برای اجرا قرار گیرد فاز نخست این اقدامات مطابقت برنامه های توسعه دارالفنون با متن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و اولویت های آن است که گرچه در گذشته نیز اجرا شده است اما با تاکید بر بازخوانی مجدد برنامه ها این موضوع در دستور کار قرار گرفته است. فازدوم پشتیبانی برنامه های تحولی سازمان پژوهش در دارالفنون است که طی آن برنامه های توسعه دارالفنون بار دیگر با تاکید بر اولویت های سازمان در آموزش 4 قشر معلمان، کارشناسان، مولفان و خانواده های دانش آموزان مورد بازخوانی قرار می گیرد. فاز سوم نیز به اقدامات بازسازی دارالفنون اختصاص دارد.

دارالفنون چگونه می تواند در پشتیبانی از برنامه های تحولی سازمان پژوهش ایفای نقش کند؟

زمانی که از فردای دارالفنون صحبت به میان می آیند باید به این موضوع توجه داشته باشیم که ما در وزارت آموزش و پرورش رسالت تربیت نسل آینده ساز کشور را برعهده داریم و افرادی که در این سیستم تربیت می شوند طی سالهای آینده وظیفه اداره امور مختلف جامعه را بر عهده می گیرند؛ بنابراین باید این سنگ بنا را محکم بگذاریم تا افرادی قابل و شایسته برای پیشبرد فردای کشورمان تربیت کنیم. در تاریخ گذشته کشورمان با تصمیم ها، قراردادها و اقداماتی ننگین روبرو بودیم که از آن جمله می توان به ماجرای باغ فین کاشان و شهادت امیرکبیر در مقام یکی از بزرگ مردان توسعه این کشور اشاره کرد.مردی که طی سه سال و اندی خدمت رسمی در حوزه وزارت توانست اقدامات مختلفی انجام دهد که یکی از آنها تاسیس این مدرسه بود که طی بیش از 170 سال از عمر فعالیت خود توانست تربیت کننده بهترین های کشور و آسیا و دنیا در بسکمک از بخش ها باشد. بنابراین ما هم در کلاس های درس می توانیم به دانش آموزانمان بیاموزیم که همچون امیرکبیرها و حتی بیش از امیرکبیرها بیندیشند تا بتوانیم آینده این کشور را علی رغم تاریخ نه چندان قابل افتخار آن به سمت دروازه های ترقی هدایت کنیم. برای این منظور ما ابزارهایی مثل برنامه درسی ملی در دست داریم که بر ایمان و علم و عمل و اخلاق تاکید می کند.

با هدف الهام گیری از شخصیت موسس دارالفنون؟

البته برای دیدن نیمه پر لیوان و دیدن افتخارهای تاریخ معاصر و همچنین آشنایی با اندیشه های بزرگی مانند امیرکبیر هیچ مکانی مانند دارالفنون نمی تواند الهام بخش دانش آموزان و معلمان مولفان کتاب های درسی و همه دست اندرکاران و متربیان دستگاه تعلیم و تربیت کشور باشد. دارالفنون تنها بنای باقی مانده از گذشته تعلیم و تربیت این کشور است یعنی هویت و تاریخ تعلیم و تربیت کشور ما در دارالفنون تجلی پیدا می کند و هر برنامه و فعالیتی در نظام آموزش و پرورش ما چنانچه مبتنی بر این نگاه و اندیشه عمیق باشد می تواند ایجادکننده موجی در نظام آموزشی کشورمان باشد که خروجی آن را طی چند سال آینده خواهیم دید و به آن افتخار خواهیم کرد.

چه برنامه هایی برای فردای دارالفنون طراحی شده است؟

برنامه های دارالفنون را بر همین اساس و در ده حوزه پیش بینی و طبقه بندی کردیم اولین برنامه تحت عنوان مدرسه تاریخی دارالفنون گنجینه گرانبهای تعلیم و تربیت است که موضوع بازسازی گنجینه و حقوق دارالفنون را در قالب این برونداد دنبال می کنیم. دومین فعالیت ما در حوزه گردشگری تحت عنوان گردشگری فرهنگی تجلی پیدا می کند هدف ما این است که از طریق این برنامه ها پویایی و حیات مدرسه را حفظ کنیم. برای اجرای این برنامه ارتباطات موثری با کانون های گردشگری تهران و شهرستان های استان تهران همچنین سازمان میراث فرهنگی و سازمان شهرداری ها داشتیم که متاسفانه با آغاز بحران کرونا این برنامه ها متوقف شد.

آیا دارالفنون به عوان بخشی از سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در بخش پژوهشی هم فعالیت دارد؟

برنامه سوم ما، که خود مسئولیت ای گرانسنگ به شمار می آمد، تحت عنوان امیرکبیرپژوهی به مطالعه اول شخصیت امیرکبیر موسس مدرسه دارالفنون می پردازد. مرحله نخست این مطالعات سال گذشته آغاز شد و امسال نیز در صورت رفع مسائل ناشی از کرونا مرحله دوم آن اجرایی خواهد شد. موضوع تربیت هویتی دانش آموزان که در قالب برگزاری کلاسها اردوها و پژوهش های مختلف اجرایی می شود شامل موضوعی تحت عنوان آرمان های انقلاب اسلامی است که وظیفه آن بر عهده سازمان پژوهش گذاشته شده است که در این بخش نیز عهده دار مسئولیت هایی هستیم. همچنین قصد فعالیت در بخش آسیب های اجتماعی خصوصاً آسیب های فضای مجازی را داریم.

این مسئولیت تعریف شده آیا به معنی دخالت در انجام وظیفه سایر حوزه ها نیست؟

خیر ما قصد دخالت در امور دیگران را نداریم. به عنوان جزئی از دستگاه سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی که وظیفه تولید محتوا در بخش های مختلف را، از جمله در بخش فضای مجازی، به عهده دارد می توانیم اقداماتی در تولید محتوا و جلوگیری از آسیب های اجتماعی در حوزه فضای مجازی داشته باشیم. ما میتوانیم محتواهایی در حوزه مطالعات اجتماعی و جلوگیری از آسیب های فضای مجازی در اختیار سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی قرار دهیم در بخش کارکرد آموزشی دارالفنون همانطور که شاه بیت منویات رئیس سازمان پژوهش جناب آقای دکتر ملکی هم قرار گرفته است ما باید آموزش چهار گروه مرتبط با حوزه تعلیم و تربیت کشور یعنی معلمان، کارشناسان، مولفان کتاب های درسی و خانواده دانش آموزان را مورد توجه قرار دهیم و برای این گروه ها برنامه های آموزشی مختلفی را با الهام از رسالت دارالفنون و گذشته تاریخی آن در دست اجرا خواهیم داشت.

یکی دیگر از فعالیتهای آینده ای دارالفنون مربوط به حوزه بین الملل خواهد بود که همه اطلاعاتی که در خارج از ایران از نظام تعلیم و تربیت ایران و تاریخ آن مورد نیاز است را در قالب گنجینه یا موزه دارالفنون در اختیار همه مخاطبان قرار خواهیم داد. همچنین برنامه هایی در حوزه فضای مجازی داریم که قرار است نشست هایی در دارالفنون برگزار شود که این نشست ها به معرفی چهره های شاخص نظام تعلیم و تربیت ایران اختصاص دارد برنامه نشست های دارالفنون قرار است به صورت زنده از سایت مربوط به دارالفنون برای همه علاقه مندان پخش شود.

یکی از نقش های جدیدی که برای دارالفنون درنظر گرفته شده تبدیل شدن به کتابخانه تخصصی حوزه تعلیم و تربیت کشور است. درباره جمع آوری کتاب ها و اسناد، طبقه بندی و مهم از همه در دسترس گذاشتن این اسناد و کتب توضیح دهید و بفرمایید چه اقداماتی در جهت توسعه و خدمت رسانی در فضای اینترنتی اجرا شده است؟

این روزها کتابخانه دارالفنون با کمک نهاد کتابخانه های کشور در حال بازسازی و تجهیز است. این کتابخانه هم به عنوان یک کتابخانه عمومی در مرکز شهر تهران و هم به عنوان کتابخانه تخصصی حوزه تعلیم و تربیت کشور مورد استفاده بسکمک از پژوهشگران و صاحب نظران این حوزه قرار خواهدگرفت. من از نهاد محترم کتابخانه های کشور خصوصاً در شهر تهران برای همکاری در آماده سازی سالن و تجهیز کتابخانه دارالفنون نهایت سپاس را دارم.

در واقع ما در برنامه های توسعه دارالفنون از دو منظر به این مدرسه تاریخی نگاه می کنیم. یکی نگاه میراثی است که در حوزه بازسازی و بازسازی نمود پیدا می کند و دوم نگاه محتوایی با تاکید بر برنامه های آموزشی الهام گرفته از پیشینه این مدرسه تاریخی به عنوان موزه تعلیم و تربیت ایران خواهد بود.

مهمترین مانعی که ممکن است بر سر راه بازسازی دور فن وجود داشته باشد مشکل اعتبارات است گرچه مسئولان مالی سازمان پژوهش هیچ وقت ما را تنها نگذاشتند اما بازسازی این مدرسه تاریخی نیازمند توجه ویژه ای در این بخش است. امید است به مدد همه دست اندرکاران سازمان پژوهش و برنامه ریزی و مدیران آموزش و و همکاری رسانه های کشور اقدامات توسعه دارالفنون به خوبی به اجرا درآید تا ما و همه علاقه مندان شاهد اعتلای روزافزون دارالفنون باشیم.