آلتوس لَبز؛ استارتاپ تازه جف بزوس برای شکست دادن مرگ - تا بینهایت

در آن سوی زمین هم انسان رویای فرار از چنگال مرگ را به افسانه های جاودانگی بدل کرده که مشهورترین نمونه آن اساطیر نورس و یونان از جمله کوزه آب حیاتی هستند که زئوس به انسان ها می دهد. شاید در دوران باستان خدایان تنها در باور و خیال به آب حیات دسترسی داشتند اما این روزها جف بزوس و یک میلیاردر روسی به نام یوری میلنر اسطوره های جهانی علم را در آلتوس لبز گرد هم آورده اند تا چشمه آب حیات واقعی را پیدا کنند.

تأسیس آلتوس لبز با ائتلاف میلیاردهای آمریکایی و روسی

جف بزوس که دومین ثروتمند جهان و مالک آمازون است، نیازی به معرفی ندارد اما طرف دیگر ماجرا یعنی میلنر شخصیتی دارد که بیشتر شبیه هیرو (یا شاید آنتاگونیست) فیلم های هالیوودی است. میلنر که تباری روسی دارد، دکترای فیزیک دارد و از دوستان نزدیک آندره ساخاروف، فیزیکدان هسته ای شوروی و برنده جایزه نوبل است. میلنر داراییش را از راه سرمایه گذاری در غول های فناوری جهان از جمله فیسبوک، توییتر، علی بابا و اسپاتیفای به هم زده اما بیشتر به خاطر اهدای جایزه 3 میلیون دلاری بریکترو به دانشمندان برجسته و سرمایه گذاری در پروژه های عجیب مثل ساخت سفینه های فضایی بادبانی، سفر به منظومه آلفا قنطورس، یافتن موجودات فضایی و در جدیدترین مورد مقابله با پیری و مرگ معروفیت دارد.

یوری میلنر پارسال گروه بزرگی از دانشمندان برجسته و برندگان جایزه نوبل را برای کنفرانسی دو روزه به عمارت سلطنتی خود دعوت کرد تا درباره روش های نوین مقابله با پیری و جوان سازی افراد گپ بزنند. این کنفرانس به تأسیس کمپانی جدیدی به نام آلتوس لبز (Altos Labs) منتهی شده که هدفش توسعه فناوری بازنویسی بیولوژیکی بدن برای جوان سازی سلول ها است؛ برنامه هایی که به باور برخی دانشمندان به بازسازی تمام بدن و مقابله با پیری منجر می شود.

آلتوس لبز از فناوری دیگری نیز برای اندازه گیری سن نسبی سلول یا فرد استفاده می کند. تکنیک ساعت زیستی که یکی از مدیران شرکت به نام استیو هوروات پیشگام آن است، اندازه گیری نشانگرهای اپی ژنیک روی ژن ها را ممکن می کند که با بالا رفتن سن مختل می شود. با استفاده از این نشانگر می توان تأثیر داروها یا روش های درمانی توسعه داده شده برای مقابله با پیری را اندازه گیری کرد. در نتیجه آلتوس لبز هم در زمینه فناوری جوان سازی و هم روش اندازه گیری آن پیشگام خواهد بود.

استخدام زبده ترین دانشمندان برای شکست مرگ

شرکت متعلق به جف بزوس تا کنون 3 میلیارد دلار سرمایه جذب کرده و چندین مؤسسه را در نقاط مختلف جهان از جمله سن دیگو و خلیج سانفرانسیسکو در آمریکا، بریتانیا و ژاپن راه اندازی خواهد کرد. آلتوس لبز همین حالا تعدادی از برجسته ترین محققان جهان و برندگان جایزه نوبل را با دستمزدهای چشمگیر استخدام کرده و به آنها وعده داده تمام امکانات لازم برای تحقیقات در زمینه بازسازی سلول ها در اختیارشان قرار خواهد گرفت.

در هیات مدیره این شرکت اسامی افرادی چون فرانسیس آرنولد وجنیفر داودنا، برندگان نوبل شیمی 2018 و 2020 و دیوید بالتیمور، برنده نوبل پزشکی 1975 حضور دارند. داودنا به واسطه توسعه روش ویرایش ژنوم از طریق کریسپر جایزه نوبل را دریافت کرده که ابزاری اساسی در جهت مقابله با بیماری ها و پیری خواهد بود.

مشاور اصلی این پروژه شنایا یاماناکا است که در سال 2012 نوبل فیزیولوژی را به خاطر کشف امکان تبدیل سلول های بالغ به سلول های بنیادی دریافت کرد. این دستاورد درک انسان را از نحوه توسعه و تخصصی سازی سلول ها، متحول کرده و روش رشد مجدد سلول ها در مغز، قلب یا دیگر اندام های آسیب دیده را ممکن می کند.

در تیم مدیران این شرکت هم نام های برجسته ای به چشم می خورد که دستاوردهای خیره کننده ای داشته اند. ریک کلاوسنر، مدیر سابق مؤسسه ملی سرطان آمریکا، استیو هوروات مبدع نشانگر زیستی مولکولی ساعت پیری، پیتر والتر کاشف مولکولی که حافظه را بازیابی می کند و خوان کارلوس بلمونت که توانسته نشانه های پیری را در موش ها معکوس کند، جزو کادر مدیریتی بخش تحقیقات بیولوژیکی آلتوس لبز هستند.

این شرکت با وعده حقوق دستکم یک میلیون دلاری در سال، پاداش های هنگفت و آزادی عمل کامل برای تحقیق روی پروژه ها محققان زبده را از سراسر جهان به سوی خود می کشاند. برای مثال مانوئل سرانو، از محققان برجسته این حوزه تأیید کرده که آلتوس به وی پیشنهاد دستمزد 10 برابری را داده است. وی که پیشنهاد را پذیرفته در این باره می گوید:

یکی دیگر از متخصصان شکار شده از طریق آلتوس لبز پیتر والتر است. او در آزمایشگاهش در دانشگاه کالیفرنیا مولکولی را کشف کرده که با ترمیم آسیب های وارد شده به مغز قدرت حافظه را بازیابی و تقویت می کند. ولف ریک هم دانشمند برجسته دیگری است که قبلا مدیریت انستیتوی بابراهام را بر عهده داشت اما مثل والتر از کار قبلی اش استعفا داده تا به آلتوس لبز بپیوندد.

آلتوس لبز به خوبی می داند که دستیابی به بلندپروازی ها در زمینه ای که تا کنون سابقه نداشته بدون استفاده از فناوری های مدرن امکان پذیر نیست. از این رو جف بزوس و یوری میلنر سراغ متخصصی رفته اند که پیش از این مهارت هایش را در زمینه هوش مصنوعی به رخ کشیده است. این متخصص کسی نیز جز توره گیپل معروف که قبلا در دیپ مایند گوگل الگوریتم های هوش مصنوعی را توسعه می داد و حالا با دستمزدی هنگفت استخدام شده تا مدیریت بخش هوش مصنوعی و یادگیری ماشین آلتوس لبز را بر عهده داشته باشد.

یک سرمایه گذاری پر پول

برخی متخصصان بر این باورند که توسعه تکنیک های ضد پیری فرایندی است که سازمان های دولتی قادر به اجرای سریع آن نخواهند بود. این سازمان ها نه تنها درگیر قوانین دست و پا گیر هستند بلکه باید سرمایه محدود خود را صرف رفع مسائل کنونی و توسعه روش های درمانی برای بیماری های فراگیرتر کنند و مقابله با پیری برای آنها بیش از حد بلندپروازانه است. همین محدودیت ها باعث شده که این زمینه برای استارتاپ ها بسیار مجذوب کننده تر باشد و در صورت پیروزیت ثروت قابل توجهی را از آن آن ها خواهد کرد.

میلیاردرهایی که روی آلتوس لبز سرمایه گذاری کرده اند تنها شیفته علم نیستند. هدف نهایی آنها استفاده از محصولات برای مقابله با پیری و مرگ و کسب سود از این طریق است. پول سازی به این روش هم مستلزم تبدیل علم به دارو است که در برنامه های آلتوس لبز بر عهده آکادمی ملی پزشکی آمریکا گذاشته شده است.

فعالیت های تجاری مؤسسه بیشتر از طریق ریک کلاوسنر پیش می رود که پس از جدا شدن از موسسه ملی سرطان آمریکا روی کارآفرینی تمرکز کرده. او قبلا در تأسیس شرکت های برجسته ای مثل Juno Therapeutics و Grail نقش داشته و به خاطر مهارت در سازمان دهی سرمایه های کلان و سودآور در زمینه فناوری های زیستی معروفیت دارد.

مانوئل سرانو می گوید هر روش درمانی برای جلوگیری از دچار شدن به بیماری ها و اختلالات پیری میلیاردها دلار ارزش دارد اما هدف آلتوس لب کسب درآمدهای هنگفت نیست بلکه در پی اکسیر جوان سازی هستند. او می گوید قطعا آلتوس لب شرکت پرسودی خواهد شد اما این اتفاق به سرعت رخ نخواهد داد.

استارتاپ های رقیب آلتوس لبز

آلتوس لبز تنها استارتاپ فعال در زمینه مقابله با پیری و جوان سازی سلول ها نیست و تا کنون صدها میلیون دلار دیگر در این زمینه سرمایه گذاری شده است. تعدادی از سرشناس ترین چهره ها جهانی فناوری از جمله لری پیچ، هم مؤسس گوگل، لری الیسون، هم مؤسس اوراکل و پیتر تیل، هم مؤسس پی پل و پالانتیر نیز وارد این بازی شده اند.

بزرگترین رقیب آلتوس لبز استارتاپ کالچیو است که از طریق لری پیج و سرگی برین در آلفابت (مادر گوگل) راه اندازی شده و با کمک فناوری های پیشرفته و هوش مصنوعی در پی شناسایی مارکرهای پیری و بیمارهای مربوط به آن مثل آلزایمر است تا با جلوگیری از این فرایند یا معکوس سازی آن فرآیند جوان سازی را صورت دهد.

از دیگر استارتاپ های فعال در این زمینه باید به لایف بیوساینس (Life Biosciences)، ترن بیوتکنولوجیس (Turn Biotechnologies)، ایج اکس تراپیوتکس (AgeX Therapeutics) و شیفت بیوساینس (Shift Bioscience) اشاره کرد که در زمینه توقف فرایند پیری و معکوس کردن آن گام هایی برداشته اند.

آیا برای تحقق رویای بزوس خیلی زود است؟

با وجود تمام بلندپروازی های بزوس و میلنر برخی محققان در مورد اجرایی شدن تکنیک بازبرنامه نویسی با سرمایه گذاری 3 میلیارد دلاری ابراز تردید کرده اند. یکی از آنها الخاندرو اوکامپو، استاد دانشگاه لوزان سوییس و محقق پیشین آزمایشگاه سالک است:

یکی از چالش ها این است که بازبرنامه نویسی تنها سلول ها را جوان نمی کند بلکه ماهیت آنها را هم تغییر می دهد. برای مثال، سلول پوستی را به بنیادی تبدیل می کند و همین مسئله آن را برای آزمایش روی انسان بیش از حد خطرناک کرده است.

مورد دیگری که اکامپو را نگران کرده تعداد زیاد شرکت ها و سرمایه ای است که به پروژه ها تزریق می شود تا سریع وارد فاز تحقیقاتی شوند:

سرانو در سال 2013 جزو نخستین کسانی بود که با استفاده از روش یاماناکا جوان سازی را روی موش ها آزمایش کرد. فرآیند ابتدا پیروز بود اما تمام سلول ها پس از بازگشت به حالت بنیادی دچار سرطان شدند. با این حال ثابت شد که می توان زمان را در موجودی زنده به عقب برگرداند.

سوال های اصلی این است که چگونه می توان برنامه نویسی را طوری انجام داد تا به حیوان ها آسیب نرساند یا آنها را نکشد؛ یا اینکه آیا می توان این روش را با استفاده از داروهای عادی و بدون مهندسی ژنتیک انجام داد یا خیر. سرانو در این باره می گوید:

با تمام این تفاسیر آزمایش تکنیک بازبرنامه نویسی روی سلول های جداگانه تأثیری بی چون چرا و غیر قابل انکار داشته است. خود اوکامپو هم تصدیق می کند که با این روش می توان یک سلول را از پیرمردی 80 ساله گرفت و طوری برنامه ریزی کرد که 40 سال جوان شود. هیچ تکنیک دیگری چنین قابلیت شگفت انگیزی ندارد.

علاوه بر این بازبرنامه نویسی فرآیندی کاملا ساختگی نیست و همان فرایندی است که هنگام تبدیل تخمک به جنین و 9 ماه بعد تولد نوزاد به صورت طبیعی رخ می دهد. در این فرایند تقریبا DNA والدین جداسازی، اصلاح و نوسازی می شود. اوکامپو با اشاره به تولد میلیاردها نوزاد انسان و حیوان در طول تاریخ می گوید که بازبرنامه نویسی یکی از پرتکرارترین فرآیندهای تجربی است که جهان به خود دیده است.

در نهایت بزوس پیروز می شود یا مرگ؟

هرچند بسکمک امیدوارند آلتوس لبز و استارتاپ های مشابه پیروز شوند بر قانون دوم ترمودیناک غلبه کرده و آنتروپی را معکوس کنند اما در سمت دیگر عده ای با این تلاش ها مخالف هستند. مخالفان هم به دو دسته تقسیم می شوند. گروه اول صرفا آن ها را خلاف قوانین الهی می دانند اما گروه دوم معتقدند با غلبه مرگ زندگی بی معنی خواهد شد. از نظر آنها جاودانگی لذت ها و خوشی ها را بی معنی خواهد کرد و زندگی بشر به اندوهی مداوم بدل می شود که در آن شاهد از دست رفتن عزیزانش یکی پس از دیگری خواهد بود.

آلتوس لبز اما فارغ از این دغدغه ها نقطه اتصال پول و دانش است. از یک طرف میلیاردهای روس و آمریکایی را داریم که به میان سالی رسیده و آرزوی جوان ماندن دارند و از سوی دیگر زبده ترین دانشمندان جهان که با وعده حقوق کلان و فرصت پژوهش از سراسر جهان گرد آمده اند. باید دید در نهایت بزوس و میلنر اکسیر حیات را کشف می کنند یا فرشته مرگ بر آنها پیروز خواهد شد.