365 روز تغییرات: پلتفرم سوپرنوای خبرنگاران - تا بینهایت

سوپرنوا ، پلتفرم تجارت الکترونیکی قدرتمند خبرنگاران است که در سال 1397 جایگزین پلتفرم قبلی شد. همزمان با اجرای این پروژه قسمت های بسیار حساسی از سیستم مانند سیستم اقتصادی، پروسه های عملیات، پنل فروشندگان خبرنگاران ، وب سایت دیجی استایل، سیستم قیمت گذاری و بسیاری از زیر سیستم های دیگر که در سال گذشته بهبود داده شدند هم بازنگری و بازنویسی شد.

این مقاله برای چه کسانی مفید خواهد بود؟

مدیران عامل (CEO)، که در فکر گسترش کسب وکار خود هستند.

معاونان فناوری (CTO)، که برای داشتن قابلیت بیشتر، قصد به روز رسانی پلتفرم خود را دارند.

معاونان محصول (CPO)، که می خواهند تیم های محصول موثرتری داشته باشند.

نگاه از زاویه مالکان و ذینفعان کسب وکار، گسترش کسب وکار

با یک استوری (Story) کلی درباره خواسته های هر یک از ذینفعان کسب وکار آنلاین آغاز می کنیم. البته این یک استوری کوچک نیست، بلکه عمده خواسته های ذینفعان یک سیستم است :

به عنوان یک ذینفع یا مالک کسب وکار ، می خواهم کسب وکار خود را گسترش دهم، کالا یا سرویس بیشتری بفروشم، تعداد سفارشات مشتریان را بیشتر کنم، سود خالص(یا ناخالص) را بالا ببرم، هزینه های بازاریابی را کاهش دهم، تعداد کاربران فعال را افزایش دهم و …

اگر به هر کدام از اهداف بالا دقت کنیم، متوجه می شویم هر کدام در نهایت به یک قسمت از پلتفرم سوپرنوا وابسته هستند و بدون داشتن قابلیت هایی که در زمان مناسب پشتیبان این اهداف باشد، رسیدن به این اهداف سخت یا غیر ممکن خواهد بود. در ادامه بعضی از این امکانات را آنالیز خواهیم کرد.

تاثیر مستقیم روی توسعه پایدار

قبل از هر چیز، باید به این سوال پاسخ دهیم، آیا رسیدن به اهداف ذکر شده با پلتفرم قبلی امکان پذیر بود؟ پاسخ این سوال شاید خواهد بود، اما در حقیقت این سوال باید دقیق تر مطرح گردد. آیا رسیدن به اهداف ذکر شده با پایداری لازم و کیفیت و هزینه مناسب در پلتفرم قبلی امکان پذیر بود؟ اینجا پاسخ خیر خواهد بود. علت این است که ارائه برنامه ریزی واقعی و دقیق همراه با تاریخ تحویل تعیین در پلتفرم قبلی امکان پذیر نبود و رسیدن به اهداف غیرممکن بود. اما در پلتفرم جدید اهداف با برنامه ریزی دقیق و واقعی و قبل از اینکه ارزش خود را در مارکت از دست بدهند، قابل دستیابی خواهند بود.

پلتفرمی بدون محدودیتهای یکپارچهسازی

برای گروه نسبتا بزرگی از شرکت ها که بزرگترین کسب وکار آنلاین در خاورمیانه را تشکیل می دهند، قابلیت یکپارچگی از امکانات کلیدی و پراهمیت است که در پلتفرم جدید به صورت جدی پشتیبانی شده است و این امکان را به تمام شرکت های زیرمجموعه مانند دیجی پی و فیدیبو می دهد که به راحتی تمام امکانات خود را به پلتفرم خبرنگاران (پلتفرم فروش یا پنل فروشندگان) متصل نمایند. بنابراین بیزینس خبرنگاران دیگر نگران اتصال هر کدام از سرویس های مجموعه خود نخواهد بود و به عنوان یک کسب وکار آنلاین مبتنی بر سرویس دهنده/ گیرنده شناخته خواهد شد.

حرکت به سمت Business as service

جلوگیری از در هم تنیدگی سیستم نرم افزاری احتیاج اولیه گسترش کسب وکار مخصوصا از نوع آنلاین است. بنابراین هر Entity/Service باید به صورت جداگانه قابلیت سرویس دهی ، پشتیبانی و نهایتا قابلیت درآمدزایی داشته باشد. بنابراین پلتفرمی با قابلیت نگهداری دیتا به صورت غیرمرتبط و توسعه محصولات به صورت جداگانه و به عنوان یک سرویس مستقل، ضروری به نظر می رسد. به عنوان یک قاعده کلی ،سرویس های اصلی یک کسب وکار آنلاین می توانند به صورت جداگانه رشد نموده و به عنوان خدمات و شرکت های جداگانه درآمد کسب نمایند. نمونه شاخص این موضوع، سرویس لجستیک آمازون است که می تواند به عنوان یک سرویس جدا و درآمدزا در نظر گرفته گردد.

آمادگی فعال کردن کسب وکار های جدید و گسترش آنها

اولین فکر در ذهن هر یک از ذینفعان کسب وکار این است که آیا می توانم تجارت فعلی خود را گسترش دهم؟ این سوالی است که پلتفرم جدید با نشان دادن توانایی اضافه کردن مدل های جدید کسب وکار به صورت سریع و قابل ارتقا پاسخ داده است. برای درک بهتر می توانیم به پروژه فروش محصولات غذایی خشک، تازه و یخ زده (DK Fresh) اشاره کنیم. DK Fresh گروه جدید کسب وکار در خبرنگاران است که روی محصولات خوراکی خشک، تازه و یخ زده تمرکز دارد که در کمتر از 2 ماه آماده بهره برداری شد. همراه با این پروژه چندین پروژه مهم دیگر مانند چند انباری و قابلیت ارسال سریع (در بازه سه ساعته) هم راه اندازی شده است. بنابراین مشاهده می گردد که پلتفرم جدید طوری از احتیاجهای کسب وکار پشتیبانی می نماید که ارزش آن ایده در زمان تعیین حفظ گردد.

نگاه از زاویه تیم مهندسی، تبدیل شدن به یک شرکت فناوری

تجربه هیجان انگیز

کابوس همه توسعه دهندگان نرم افزار انجام کارهای تکراری، غرق شدن در مسائل و بدهی های فنی، کمبود فضای کافی برای توسعه و بهبود عملکرد سیستم است. از طرف دیگر، علاقه بیشتر توسعه دهندگان، یادگیری و توسعه سیستم با فناوری های جدید است. بنابراین اگر ساختار تیم و پلتفرم چنین فرصتی فراهم کند، این بستر قابل فراهم شدن است و تمام گروه مهندسی هم انگیزه لازم برای ارائه بهترین کار را دارند و هم پلتفرم به صورت همیشگی در حال به روز رسانی با تکنولوژی و متدهای جدید است. شاید ساده به نظر برسد، اما این موضوعات به ظاهر ساده مسائل زیادی را برای یک کسب وکار آنلاین رقم خواهد زد.

توسعه دهندگان دیگر فقط توسعه دهنده معمولی نخواهند بود ، آنها می توانند با استاندارد کردن فرایند و حذف کارهای تکراری، مسائل را کاملا به وسیله راهکار های علمی و استاندارد آنالیز و حل نمایند. ثبات و کارایی پلتفرم همچنین باعث شده که افراد خارج از تیم هم علاقه مند به همکاری در دپارتمان فناوری خبرنگاران شوند و این باعث تسهیل پروسه جذب نیروهای حرفه ای شده است.

ساختن پلتفرم، ساختن ساختار استاندارد، ساختن فرهنگ

تأثیر پلتفرم جدید فقط به توسعه سیستم نرم افزاری محدود نمی گردد ، بلکه تا حد قابل توجهی بر ساختار تیم نیز تاثیر گذاشته است. بیشتر اوقات پیچیدگی یک پلتفرم، ساختار تیم را تحت تاثیر قرار می دهد و نمی توان به راحتی نیروی انسانی را به تیم ها اختصاص داد. در صورتی که انعطاف پذیری پلتفرم جدید باعث شده است تیم ها به درستی تعریف شوند ، برنامه ریزی به صورت صحیح و واقع بینانه انجام و تعادل مناسب بار مسئولیت بین تیم های مهندسی برقرار می گردد.

از طرف دیگر ، انعطاف پذیری پلتفرم منجر به تشکیل ساختار تیم محصول با کارایی ، فرهنگ مشارکت تیمی و کار تیمی عالی به خصوص در مدیریت اصولی وابستگی بین محصولات (Products Dependencies) شده است.

تمرکز روی فراوری علم

یکی از اهداف مهم شرکت های فناوری، فراوری علم و تجربه است و کاملا بدیهی است که این هدف به زمان احتیاج دارد. اما این زمان به سادگی ایجاد نخواهد شد، مگر اینکه پروژه های تحقیقاتی در برنامه توسعه پلتفرم قرار داشته باشد. تعریف این پروژه ها و قابلیت های پلتفرم به توسعه دهندگان اجازه می دهد که زمان مطالعه بیشتری داشته باشند و همچنین فضای لازم برای آزمون و خطا و به دست آوردن تجربه هایی که در شرکت های مشابه قابل دستیابی نیست را به به وجود آورده است. این نکته باعث شده است که تجربه های به دست آمده، در سایر استارتاپ ها و شرکت های اکوسیستم کسب وکار آنلاین کشور، قابل استفاده باشد. محاسبات ابری (Cloud Computing) و پروژه های هیجان انگیز بر پایه AI در Digikala Next از بهترین نمونه های این پروژه های ویژه است.

کلید اصلی پیروزیت هر کسب وکار آنلاین ، استفاده کاربردی از دانش و تکنولوژی های جدید است. تعالی یک کسب وکار پیروز زمانی تعیین می گردد که استفاده از تکنولوژی های نوین و راهکار های علمی تاثیر مستقیم بر اهداف شرکت داشته باشد. به عنوان مثال، استفاده از هوش مصنوعی برای سیستم پیشنهاد محصولات ، قیمت گذاری پویا یا شخصی سازی به وسیله آنالیز رفتار که همه آنها در پروژه های توسعه پلتفرم فعلی گنجانده شده اند. این بستر باعث ایجاد پل ارتباطی بین خبرنگاران و دانشگاه ها برای استفاده از ظرفیت علمی اعضای هیئت علمی و دانشجویان علاقه مند به این موضوعات هم شده است.

نگاه از زاویه تیم محصول، بزرگ فکر کردن

به خاطر داشته باشید که تفکر، ایده و استراتژی بدون داشتن ابزار مناسب قابل دستیابی نیستند. سرعت، کیفیت توسعه و گسترش یک بستر، تاثیر مستقیمی بر اندازه تفکر و ایده های جسورانه در شرکت خواهد داشت. لحظه رونق یک شرکت فناوری، تحقق ایده های رقابتی و جاه طلبانه مدیران محصولات است و یک پلتفرم قابل اعتماد، شما را به عنوان یک مدیر محصول به یک تصمیم گیرنده قابل اعتماد از طرف بیزینس تبدیل می نماید.

راهنمایی استراتژی، دستیابی به بهترین نتیجه

با توجه به اینکه راهنمایی جریان کار بین پلتفرم نرم افزاری و بیزینس پلن ( Business Plan) در تیم محصول انجام می گردد، بستر جدید این امکان را داده تا استراتژی و چشم انداز هر محصول با برنامه ریزی واقع بینانه تر راهنمایی گردد و هیچگونه جلوگیری از تغییرات اساسی وجود ندارد. همچنین مدیریت وابستگی های بین محصولی، کاملا شفاف مدیریت می گردد. در حقیقت، مدیران محصول با پشتیبانی از طرف پلتفرم جدید می توانند به راحتی ایده های خود را گسترش دهند و به عنوان محرک استراتژی، بهترین تصمیم را برای محصول خود اتخاذ نمایند، نه لزوما تصمیمی که باید به خاطر کمبود امکانات سیستم گرفته گردد.

شکستها و تجربه های آموزنده

در بحث توسعه نرم افزار، یکی از اهداف این است که مسائل بالقوه ای که ممکن است در فرایند کلی ایجاد مشکل نمایند، شناسایی و با حداقل زمان و هزینه رفع شوند. نکته کلیدی این است که چه زمان متوجه مشکل می شویم؟ یک ماه یا یک سال؟ اگر نتیجه تغییرات یا لانچ، مشکل ایجاد نموده باشد، باید سریع و قبل از اینکه مشکل ایجاد شده از یک تجربه تبدیل به بحران گردد، متوجه آن شویم. پلتفرم جدید چه کمکی به تجربه کردن در سیستم به مدیران محصول می دهد؟ پلتفرم سوپرنوا از دو جنبه در این موضوع تاثیرگذار است. 1- امکان تغییرات سریع 2- امکان مانیتورینگ دقیق. بنابراین این پلتفرم به مدیران محصول اجازه می دهد تا محصولات خود را سریع تر از گذشته آزمایش نمایند و بازخورد مشتریان را سریع تر و دقیق تر به دست آورند.

جمع بندی

اگر بخواهیم از همان سه زاویه ای که در بالا به آنها اشاره کردیم به جمع بندی بپردازیم، یک پلتفرم قوی برای یک کسب وکار آنلاین باید محیطی برای رشد پایدار باشد. از نظر تیم مهندسی ، باید بر اساس استانداردهای جهانی و علمی باشد و قابلیت گسترش را دارا باشد. علاوه بر این، از منظر تیم محصول، باید جوابگوی تمام ایده های بزرگ و برنامه ریزی های دقیق باشد.

از طرف دیگر، پروژه تغییر پلتفرم یک تصمیم پرخطر و پرهزینه است و زمانی باید اتفاق بیفتد که برای کسب وکار ارزش افزوده داشته باشد و بدون آن دستیابی به اهداف کسب وکار متوقف گردد. علاوه بر داشتن تیم مهندسی و پلتفرم قوی، بدون شک داشتن تیم اجرایی کارآمد برای تحلیل کلیه احتیاجها، راه اندازی امکانات جدید، برنامه ریزی تست ها (UAT)، آماده کردن سایر تیم ها و مدیریت ارتباطات بین تیم ها امری جدایی ناپذیر است.

بدون شک پروژه سوپرنوا یکی از بزرگترین پروژه های نرم افزاری کشور از نظر حجم کار نرم افزار و مهندسی، نیروی انسانی درگیر در پروژه و ارزش افزوده ایجاد شده برای شرکت است. تمامی مطالبی که در بالا به آن اشاره شد فقط بخشی از ارزش و امکانات این پلتفرم است. در یک سال گذشته که این پلتفرم در حال توسعه بوده است، شاید بیش از 100٪ به امکانات اولیه آن اضافه شده که این نتیجه همکاری و سخت کوشی تمام پرسنل خبرنگاران، همکاری تمام معاونان و مدیران و به خصوص تیم تکنولوژی خبرنگاران است.